Historiografia shqiptare e shkencore u shkrua mbi ngjarjet e rëndësishme të cilat ndryshuan rrjedhat dhe proceset historike: Nuk ishin të rastit Lidhja Prizrenit e vitit 1878, Lidhja e Pejës e vitit 1899, Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë e vitit 1912, Konferenca e Mukjes e vitit 1943, konferenca e Bujanit 1943-944, Mbledhja e Prizrenit e vitit 1945 dhe vitet e më pastajme që shikuar në kohë ruajtën vazhdimësinë që në shkencën e historisë mund të për shkallëzohet në vlerësimin kontinuel dhe atë procesiv dhe dialektik.
Nuk mund të shihet ngjarja e Jasharajve e shkëputur nga rrjedhat historike siç nuk mund të shihet lufta biblike e tyre pa ndjenjën e lindur historikisht të shqiptarëve për të luftuar për trojet e veta. Kjo sentencë që mund të quhet Jasharjane ka kuptimin filozofik, historik, dialektik, shkencor që përkufizimi kalon në përmasa ekzistencialiste dhe merë përmasat e krijimit të miteve apo mitologjisë shqiptare në fund shekullin XX.
Nëse i referohemi rrethanave politike të viteve kur ndodhi ngjarja kemi të bëjmë me tri koncepte triometrike që kapitalizuan shtrirjen, masivizimin dhe arsyshmërinë për të krijuar fenomenin e quajtur civilizim në një luftë të egër. Koncepti i parë triometrik nisë me politikën ekzistenciale që mishërohej me idealet kombëtare: koncepti i dytë triometrik për shfaq sensibilizimin në përmasa evropiane dhe koncepti i tretë triometrik luftë biblike deri në flijim për të ndryshuar historinë nga një dhunë e tmerrshme në një paqe të një vendi të lirë.
Kjo është historia Jasharjane e fundshekullit XX dhe e fund shkatërrimit të krijesave artificiale të një shteti të quajtur jugosllavi. Në historitë e Evropës as edhe të Bonapartës as edhe qoftë të Luigjve francez as edhe në luftërat e rrepta nuk mund të gjesh një rënie të tillë që shënon ngritje të rrufeshme. Nuk mund të gjesh as edhe rënie dhe qëndrueshmëri deri në flijim të një familje të tërë. Komponent që e dallon epopenë Jasharjane e vijëzon duke e shtresuar figura qendrore e Adem Jasharit si protagonist kryesor e deri tek fëmijët të cilët përjetuan luftën për ta bërë jetën si duhet sot. Këtu shtrohet pyetja se në cilën ngjarje evropiane kemi një flijim të tillë. Në cilën epope të luftërave qindravjeçare kemi sakrificë me vetëdije deri në flijim si familja e Adem Jasharit.